Οι ψυχολογικοί παράγοντες του εθισμού στο τσιγάρο.

Υπάρχουν πολλοί ψυχολογικοί παράγοντες, οι οποίοι έχουν προσδιοριστεί ότι έχουν στενή σχέση με τον εθισμό του τσιγάρου και με την προσπάθεια για διακοπή καπνίσματος. Συμπεριλαμβάνουν αισθήματα θλίψης, ζητήματα ταυτότητας και παλιές συνήθειες.

Το ενδιαφέρον σημείο, σε σχέση με τον προσδιορισμό όλων των ψυχολογικών παραγόντων που έχουν σχέση με τον εθισμό στο τσιγάρο, είναι ότι δεν απαντάνε σε ορθολογικές επεξεργασίες ή”αιτιολογίες”.

Με άλλα λόγια, προγράμματα ή τεχνικές, τα οποία απλά δείχνουν το τι αρνητικές επιπτώσεις έχει το τσιγάρο στον ανθρώπινο οργανισμό (ακόμα και εάν το κάνουν πολύ γραφικά), τυπικά όμως δεν κάνουν τον άνθρωπο να επιθυμεί να καπνίσει λιγότερο.

Ένα από το πιο πρόσφατα”ψυχολογικά” ευρήματα, το οποίο έχει αποδειχτεί ότι είναι πολύ χρήσιμο σε ότι αφορά το κάπνισμα και τον εθισμό σε αυτό, είναι η ανακάλυψη ότι η ανθρώπινη διαδικασία πρόσληψης πληροφοριών σε δύο διαφορετικά μοντέλα, χρησιμοποιεί δυο διαφορετικά και μεγάλα ανεξάρτητα κομμάτια πληροφοριών, διαδικασίας συστημάτων του εγκεφάλου: Το ορθολογικό σύστημα και το βιωματικό.

Έχουν περάσει χρόνια, με πολλές προσπάθειες, αναγνώρισης του καπνίσματος, μέσα όμως από το ορθολογικό σύστημα, το οποίο κυρίως δείχνει όλες τις αρνητικές επιπτώσεις που έχει το τσιγάρο στον οργανισμό. Αυτό μπορεί να οδηγεί το άτομο, στην επιθυμεί την διακοπή του καπνίσματος, σε ένα λογικό πλαίσιο, όμως δεν δημιουργεί την έντονη επείγουσα ανάγκη, η οποία θα τον οδηγήσει να το κόψει οριστικά.

Το γεγονός αυτό, δεν εργάζεται για να προσπαθήσει να αντιμετωπίσει τα θέματα που προκαλλεί το τσιγάρο, μέσω της εισχώρισης στα λογικά συστήματα, αλλά μέσω της εισχώρισης στο βιωματικό πλαίσιο. Θα πρέπει να περάσει δηλαδή από το βιωματικό αυτό πλαίσιο, για να καταφέρει να κόψει οριστικά το κάπνισμα. Το βιωματικό κομμάτι, είναι και αυτό που πολλοί ψυχολόγοι χρησιμοποιούν για την στήριξη αυτών των πελατών τους.

Άλλοι Παράγοντες που οδηγούν στον εθισμό στο τσιγάρο.

Από ανάλυση παραγόντων επτά είναι οι κύριοι παράγοντες που οδηγούν στον εθισμό στο τσιγάρο και είναι κοινοί σε ενήλικες και ανήλικους. Οι πέντε είναι κατονομαστικά οι εξής:

• Ο εκνευρισμός
• Η χαλάρωση
• Το”μοναχικό”κάπνισμα
• Η ανάγκη και έτσι δραστηριότητα για συνοδεία
• Η υποκατάσταση τροφίμων.

Όλοι αυτοί οι παράγοντες, σχετίζονται σε διαφορετικούς βαθμούς, στα ποσοστά του του καπνίσματος, συμπεριλαμβανομένου του εθισμού, της στάσης που εμπεριέχει ανικανότητα για αποκοπή του καπνίσματος και της ικανότητας για αποκοπή- εγκατάλειψη καπνίσματος. Ακόμη δύο παράγοντες, καλύπτουν τα κοινωνικά πεδία.

Το κοινωνικό κάπνισμα, για παράδειγμα, πρωτίστως αυξάνεται στην εφηβική ηλικία και μετέπειτα κατά την ενηλικίωση, αλλά το κάπνισμα για λόγους”κοινωνικής” αυτοπεποίθησης, είναι συχνό φαινόμενο, της πρώιμης εφηβικής ηλικίας και γενικά σχετίζεται με την ηλικία στην οποία βρίσκεται το άτομο.

Οι ενήλικες παράλληλα, πιο συχνά αναπτύσσουν την τάση και τις συνήθειες ” του νευρικού εκνευρισμού” (τάση που οδηγεί στο κάπνισμα), η οποία συνδέεται στενά με τον παράγοντα: εθισμός. Ενώ ακόμα και τα άτομα που καπνίζουν”ελαφρύ”καπνό, κυρίως οι ενήλικες πολύ σύντομα αποκτούν συνήθειες νευρικού εκνευρισμού (υψηλή τάση για κάπνισμα), η οποία αποτελεί το μεγαλύτερο και στενότερο παράγοντα της εξάρτησης.

Αυτοί που χρησιμοποιούν το κάπνισμα, για χαλάρωση, χρειάζονται μια εκπαιδευτική διαδραστική διαδικασία.

Άρα τα υψηλότερα ποσοστά πιθανοτήτων για κάπνισμα, είναι αυτά που σχετίζονται με τους παράγοντες: νευρικός εκνευρισμός και χαλάρωση. Δηλαδή αυτές οι δυο ανάγκες- τάσεις, είναι πιο συχνές, στους ανθρώπους που καπνίζουν. Αυτά τα ευρήματα, με την συνοδεία άλλων, προάγουν την υποστήριξη των μοντέλων που δείχνουν τα κίνητρα των καπνιστών.

Πως όμως η ψυχοθεραπεία θα μπορούσε να βοηθήσει τους καπνιστές, να κόψουν το κάπνισμα;

Ένας ψυχολόγος, πρέπει να πάρει ενεργό ρόλο, για να βοηθήσει τους καπνιστές να κόψουν το κάπνισμα. Οι ψυχολόγοι, μπορούν να στηρίξουν αυτόν τον στόχο, διότι όλες οι έρευνες ως προς αυτό δείχνουν ότι οι άνθρωποι που έχουν διαγνωστεί με κάποια πνευματική διαταραχή είναι διπλά επιρρεπείς στο κάπνισμα, από ότι οι άνθρωποι που δεν έχουν καμία ψυχική ή πνευματική διαταραχή.

Η συμβουλευτική και η ψυχοθεραπεία, σε συνδυασμό με κάποια ειδικά φάρμακα, έχουν τα υψηλότερα θετικά αποτελέσματα. Επιπλέον, υπάρχει μια δόση- απάντηση μιας σχέσης μεταξύ του αριθμού και της διάρκειας των συνεδρίων και της αποχής από το κάπνισμα. Οι κλινικοί ψυχολόγοι, πρέπει να συναντηθούν με τους αθενείς τουλάχιστον 10 λεπτά (συνεδριών) για να αυξηθούν οι πιθανότητες μείωσης και αποχής από το τσιγάρο. Βέβαια όσο περισσότερες συνεδρίες και μακράς διάρκειας, τόσο μεγαλύτερη και η συσχέτιση με καλύτερα αποτελέσματα.

Η καλύτερη λύση λοιπόν είναι η πρακτική διαχείριση προβλημάτων (μέσω συμβουλευτικής), η οποία συντελεί στην επίγνωση και αναγνώριση από την μεριά του καπνιστή, των κινδύνων που κρύβουν αυτές οι καταστάσεις, στα πλαίσια γεγονότων, αισθημάτων, δραστηριοτήτων, χαρακτηριστικά τα οποία αυξάνουν τον κίνδυνο υποτροπής και υιοθέτησης”αντιγραφικών” ικανοτήτων, οι οποίες αντιμετωπίζουν τέτοιες καταστάσεις.

Οι ψυχολόγοι έτσι συνήθως χρησιμοποιούν τις εξής τεχνικές:

”Κινητήρια” συνέντευξη: Για τους μακροχρόνιους καπνιστές, το καπνισμα είναι ο κύριος μηχανισμός αντιμετώπισης των αγχωτικών καταστάσεων που αντιμετωπίζουν στην ζωή τους, παρόλο που γνωρίζουν ότι είναι ένα κάτι το πολύ ανθιυγιεινό. Επίσης γνωρίζουν ότι είναι μια στιγματιστική συνήθεια, που μπορεί να τους στείλει έξω ακόμα και σε αντίξοες συνθήκες, απλά για να αγοράσουν παράδειγμα τσιγάρα και καπνό.

Σε μια κινητήρια τέτοια συνέντευξη, οι σύμβουλοι, κάνουν ειδικές ερωτήσεις στον καπνιστή, για να μπορέσουν να προσδιορίσουν τους λόγους και τα κίνητρα που ίσως μπορεί να οδηγήσουν τους καπνιστές να διακόψουν το κάπνισμα.

Έτσι οι θεραπευτές, ενθαρύννουν την ανταλλαγή απόψεων, για να κατανοήσουν ποικίλους λόγους, γύρω από το κάπνισμα. Εστιάζονται ακόμα στους λόγους, όπου τα άτομα είναι διατεθειμένα να το κόψουν και στην κύρια ώθηση τους.

Όσο βοηθάει η θεραπεία της αντικατάστασης νικοτίνης, στον ίδιο βαθμό βοηθάει και η ”κινητήρια” συμβουλευτική, στην εγκατάλειψη μελλοντικών προσπαθειών των καπνιστών.

Από την στιγμή που οι καπνιστές ξεκινούν να γίνονται πολύ πρόθυμοι ως προς την αποκοπή του καπνίσματος, το επόμενο βήμα, είναι να μετακινηθούν σε μοντέλα βασισμένα σε δεξιότητες και κυρίως σε εκπαίδευση δεξιοτήτων για να τους βοηθήσει στην αποχή.

Θεραπεία κατά του άγχους και της ψυχικής δυσφορίας:

Αυτή η προσέγγιση είναι σχεδιασμένη για να βοηθήσει τους μακροχρόνιες και τους έχοντας υπερβολικό εθισμό στο τσιγάρο- καπνιστές, οι οποίοι θέλουν να παραιτηθούν από το κάπνισμα. Αυτοί φαίνεται πως δυσκολεύονται να κρατηθούν εκτός καπνίσματος, ακόμη και μιας παράδειγμα ώρας χωρίς τσιγάρο.

Το κάπνισμα, συγχέεται όπως προείπαμε και με καταθλιπτικά συμβάντα. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που τα άτομο καταφεύγουν στο κάπνισμα, όταν βιώνουν δύσκολες καταθλιπτικές καταστάσεις. Ο ρόλος του ψυχολόγου εδω, είναι διπλός. Διότι πρέπει μέσω γνωσιακής θεραπείας, να καταρρίψει την ασυνείδητη ψυχολογική σύνδεση του ατόμου: τσιγάρο- χαλάρωση. Αυτό προέρχεται πολλές φορές από την απεγνωσμένη προσπάθεια, πολλών ατόμων, να αποφύγουν αγχωτικές, θλιβερές καταστάσεις και αρνητικά συναισθήματα. Πρακτικές ψυχολογικές ασκήσεις χαλαρωτικές τεχνικές, ασκήσεις ελέγχου, προάγουν τον στόχο αποσύνδεσης της αναπαράστασης του τσιγάρου και της χαλάρωσης. Πρέπει να τονιστεί πως τα άτομα, με συνοδευτική κοινωνική υποστήριξη, έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να κόψουν για μεγάλο χρονικό διάστημα το κάπνισμα.