Όλοι μας έχουμε νιώσει σε κάποια περίοδο ή στιγμή της ζωής μας, ότι έχουμε έντονο φόβο, άγχος και Φοβίες.
Έχει όμως μεγάλη εννοιολογική απόσταση η αίσθηση έντονου φόβου και η αίσθηση φοβίας.

Πως προσδιορίζετε όμως αυτή η απόσταση;

Ο φόβος αποτελεί την δυσάρεστη συναισθηματική κατάσταση, η οποία κατασκευάζεται σε κάποιον κίνδυνο, ή απειλή, σε μια μεμονωμένη στιγμή(όταν για παράδειγμα κάποιος μας απειλεί).Από την άλλη πλευρά η φοβία, αναπτύσσεται για ένα συγκεκριμένο αντικείμενο, για κάποιο χώρο ή για κάποια κατάσταση και είναι όλες τις φορές παράλογος και επίμονος. Το πρόσωπο, επιθυμεί αποφυγή του αντικειμένου που φοβάται σε βαθμό που αυτή η αποφυγή να γίνεται υπερβολική. Έχει απόλυτη γνώση για αυτό το γεγονός, αλλά δεν μπορεί να το ελέγξει. Αυτή η συμπεριφορά αποφυγής, μπορεί να επηρεάσει αρνητικά σε μικρότερο ή σε μεγαλύτερο βαθμό την καθημερινότητα του, καθώς επίσης την λειτουργικότητα του απέναντι σε ασχολίες και πράγματα.

Οι φοβίες διαχωρίζονται ανάλογα το αντικείμενο ή την κατάσταση την οποία βρίσκεται το άτομο. Αυτοί οι τύποι φοβιών είναι οι εξής:

– Η κοινωνική φοβία:
Σε αυτή, το πρόσωπο, δεν επιθυμεί να γίνει το αντικείμενο κριτικής ή παρατήρησης από άλλους ανθρώπους. Αναπτύσσει έντονη φοβία, σε ότι συνεπάγεται αυτό. Έχει την εντύπωση, πως σε όλες τις κοινωνικές του συναναστροφές, είναι το επίκεντρο, πως τον παρατηρούν και τον σχολιάζουν και γενικά πως τον προσέχουν για ότι πει και κάνει. Ακριβώς για αυτόν τον λόγο αποφεύγουν την οποιαδήποτε προβολή τους. Η ένταση του φόβου είναι πολύ μεγάλη, καθώς επίσης και οι σωματικές αντιδράσεις του ατόμου.
Ειδικές φοβίες:
Οι ειδικές φοβίες αφορούν συγκεκριμένα πράγματα ή ακόμα και καταστάσεις όπως για παράδειγμα φοβία απέναντι στα έντομα, στο αίμα, στα αεροπλάνα, στα ζώα.
Αγοραφοβία:
Το άτομο με αγοραφοβία, νιώθει έντονο άγχος και νευρικότητα για στιγμές όπου έχει την εντύπωση πως δεν μπορεί εύκολα να δραπετεύσει και έτσι νιώθει έντονη δυσκολία. Μπορεί να αναπτύξει αυτό το συναίσθημα, σε ένα χώρο όπου βρίσκονται πολλά άτομα, όπως σε μέσα μαζικής μεταφοράς, στον δρόμο και οπουδήποτε μπορεί να υπάρξει συμφόρηση (κυκλοφοριακή κ.ο.κ). Ενώ έχει έντονη φοβία, όταν στα μέρη που πηγαίνει, δεν μπορεί να έχει άμεση επαφή με κάποιον γιατρό, για να είναι κοντά του σε περίπτωση που νιώσει κάποια αδιαθεσία. Έτσι σε μόνιμη βάση, αποφεύγει αυτές τις καταστάσεις, ή γενικά διάφορες κοινωνικές δραστηριότητες και συνεχώς έχει την ανάγκη να έχει κάποιο άτομο μαζί του να τον στηρίζει.

Τι συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν;

Τα συμπτώματα, είναι κατά βάση σωματικά και αναπτύσσονται τις περισσότερες φορές όταν το άτομο, έρχεται ή επρόκειτο να έρθει σε επαφή με το αντικείμενο ή την συνθήκη την οποία φοβάται.
Αυτά τα συμπώματα συνήθως είναι :
Δύσπνοια, εφίδρωση, ζάλη, τρέμουλο, κόμπος στο λαιμό, μυρμήγκιασμα στα δάχτυλα των χεριών και των ποδιών, απότομη λιποθυμία, ταχυκαρδία, ναυτία, συχνουρία, πτώση πίεσης, κοκκίνισμα.
Παράλληλα με αυτά, ή τουλάχιστον κάποια από αυτά το άτομο, αναπτύσσει και κάποιες ιδέες, οι οποίες τον αποσυντονίζουν. Αυτές οι ιδέες συνήθως είναι ακραίες και έχουν καταστρεπτικό περιεχομένο. Αυτές μπορεί να είναι σκέψεις ότι το άτομο θα πάθει κάτι πολύ κακό και ότι θα το δουν όλοι οι γύρω του. Σκέψεις που προκαλούν γενικά πολύ έντονους φόβους.
Αυτές οι σκέψεις, είναι ικανές, λόγω του υπερβολικού χαρακτήρα τους, να διαστρεβλώσουν κατά πολύ την πραγματικότητα. Για παράδειγμα το άτομο να αντιλαμβάνεται το μέγεθος ενός εντόμου με διαφορετικά μέτρα από αυτά που καταλαμβάνει στην πραγματικότητα. Έτσι αναπτύσσεται και η ανάλογη αποφευκτική συμπεριφορά του ατόμου, στις περιπτώσεις που το άτομο έρχεται σε επαφή με το φοβικό αντικείμενο, ή την συνθήκη για την οποία τρέφει φόβο.
Οταν πια οι φόβοι, είναι παράλογοι και καθιστούν δύσκολη την καθημερινότητα του ατόμου, την ποιότητα ζωής του, αλλά και την λειτουργικότητα του, τότε το άτομο πρέπει να απευθυνθεί σε έναν ειδικό ψυχικής υγείας.

Θεραπεία : Τρόποι και Οπτικές.

Για την θεραπεία της φοβίας, έχουμε την γνωσιακή- συμπεριφοριστική θεραπεία, στην οποία ο θεραπευτής εστιάζεται στις αρνητικές σκέψεις του ατόμου, οι οποίες σχετίζονται με το αντικείμενο, ή την κατάσταση την οποία φοβάται. Ο απώτερος στόχος είναι η αντικατάσταση τους με ρεαλιστικές εκδοχές, που στηρίζονται βέβαια στην πραγματικότητα. Του μαθαίνει ακόμη τεχνικές σε σχέση με το αντικείμενο της φοβίας και τον βαθμό που αναπτύσσεται.
Βέβαια ο φόβος με αυτές τις τεχνικές μειώνεται σταδιακά.
Τα ψυχοθεραπευτικά προγράμματα που στοχεύουν στην αντιμετώπιση φοβιών, έχουν τις περισσότερες φορές αποτέλεσμα, εάν βέβαια, το άτομο τα επιλέξει συνειδητοποιημένα και είναι πρόθυμο να συμμετάσχει ενεργητικά στην όλη ψυχοθεραπευτική διαδικασία